اگرچه ارتباط بين مصرف نمك و فشار خون بالا مشخص است اما مكانيسم اصلي آن، چندان روشن نيست. يك مطالعه جديد روي موشها نشان مي‌دهد كه مصرف نمك زياد در طولاني مدت، مانع كار مدارهاي مغزي مي‌شود كه بطور معمول، فشار خون بالا را كنترل مي‌كنند.
اين محققان كه به رياست چالرز بوركه، استاد دانشكده پزشكي دانشگاه مك گيل در كانادا فعاليت مي‌كردند يافته‌هاي خودشان را در مجله نورون منتشر كردند.
به گفته سازمان بهداشت جهاني(WHO)، مصرف بالاي سديم كه در رژيم غذايي ما، غالبا از نمك(كلريد سديم) بدست مي‌آيد مي‌تواند خطر فشار خون بالا را در شخص افزايش دهد كه به نوبه خود باعث افزايش خطر حمله قلبي يا سكته مغزي مي‌شود. به همين دليل، WHO توصيه مي‌كند كه بزرگسالان، مصرف نمك خود را به ۵ گرم در روز(۲۰۰ ميلي گرم سديم) محدود كنند و بيشتر از اين مقدار، مصرف نكنند. پتاسيم پايين نيز مي‌تواند خطر فشار خون بالا را افزايش دهد.
در حال حاضر، بسياري از غذاها حاوي سديم هستند، بدون آنكه به آنها اضافه شده باشد. بعنوان مثال شير و خامه در هر ۱۰۰ گرم حاوي حدود ۵۰ ميلي گرم سديم و تخم مرغ در هر ۱۰۰ گرم حاوي حدود ۸۰ ميلي گرم سديم مي‌باشد.
به اين مقدار، غذاهايي كه مصرف مي‌كنيم و حاوي نمك افزوده هستند را نيز اضافه كنيد. مي‌بينيد كه مقدار مصرف روزانه، بسيار زياد مي‌شود.
بعنوان مثال، هر ۱۰۰ گرم نان حاوي ۲۵۰ ميلي گرم سديم، هر ۱۰۰ گرم گوشت فراوري شده مانند بيكن حدود ۱۵۰۰ ميلي گرم سديم و تنقلاتي مانند پفك پنيري و ذرت بوداده در هر ۱۰۰ گرم حاوي ۱۵۰۰ ميلي گرم سديم هستند. هر ۱۰۰ گرم عصاره گوشت و مرغ نيز حدود ۲۰۰۰۰ ميلي گرم سديم دارد.
مصرف نمك زياد در دراز مدت، باعث از كار افتادن مدارهاي مغزي مي‌شود كه جلوي افزايش فشار خون را مي‌گيرند.
پروفسور بوركه، كه مسئوليت تحقيق در موسسه تحقيقات مركز بهداشت دانشگاه مك گيل را نيز بر عهده دارد، توضيح مي‌دهد كه با افزايش نمك مصرفي موشها، چه اتفاقي براي آنها افتاد: متوجه شديم كه يك دوره مصرف نمك زياد در موشها باعث تغيير بيوشيميايي در سلولهاي عصبي مي‌شود كه “وازوپرسين” را در گردش خون سيستميك منتشر مي‌كنند. اين تغيير كه شامل يك مولكول نوروتروفيك به نام BDNF (عامل نوروتروفيك مشتق از مغز) است، مانع مهار اين سلولهاي عصبي خاص توسط سلولهاي ديگر مي‌شود.
هنگاميكه مصرف نمك، زياد نيست يك مدار مغزي كه ميزان فشار شرياني را تشخيص مي‌دهد، سلولهاي عصبيVP را مهار يا متوقف مي‌كند و جلوي ترشح مواد شيميايي كه فشار خون را بالا مي‌برند، مي‌گيرد. هنگاميكه مصرف نمك در درازمدت، زياد باشد اين مدار كنترل را از كار مي‌اندازد و به سلولهاي عصبي VP اجازه مي‌دهد مواد شيميايي ترشح كنند كه باعث افزايش فشار خون مي‌شود.
محققان اين مطالعه خاطر نشان مي‌كنند كه اگرچه اين يافته‌ها، بخش مهمي از معماي اينكه چطور نمك، فشار خون را افزايش مي‌دهد، حل مي‌كند اما سوالات زيادي وجود دارد كه پاسخ داده نشده است. بعنوان مثال آيا چنين مكانيسم مشابهي در انسان نيز وجود دارد؟ و اگر چنين است، چگونه ممكن است اين مكانيسم را برعكس كرد و اهداف درمان چه چيزي خواهد بود؟
در اين ميان، پروفسور بوركه مي‌گويد كه محدود كردن نمك در رژيم غذايي، هنوز هم ضروري است.
نكاتي براي كاهش نمك در رژيم غذايي
فقط كمي توجه بيشتر به مواد غذايي كه مي‌خريم و غذايي كه در رستوران مي‌خوريم مي‌تواند به ما كمك كند كه مصرف نمك‌مان را بدون آنكه به يك معضل تبديل شود، كاهش دهيم. در زير چند راهنمايي آورده ايم:
ــ سبزيجات تازه يا يخ زده بدون سس بخريد.
ــ اگر سبزيجات كنسروي مي‌خريد، انواعي را انتخاب كنيد كه “بدون نمك افزوده” باشند.
ــ مرغ، ماهي و گوشت بدون چربي تازه را بجاي انواع كنسروي يا فراوري شده بخريد.
ــ هنگام خريد گوشت يا ماهي بررسي كنيد كه هيچ ماده شور يا محلول نمكي به آن اضافه نشده باشد.
ــ سس‌ها، تركيبات و محصولات غذايي فوري از جمله ماكاروني آماده و برنج طعم دار را محدود كنيد.
6ماده غذايي كه سديم پنهان دارند :